Scroll down for the English version
Toen ik op bezoek was bij mijn schoonmoeder zette ze mij een glas vruchtensap voor. Vruchtensap: omdat ze weet dat ik geen druppel alcohol drink als ik moet autorijden. En het sap was heerlijk. Ze had het bij de Aldi gekocht. Het sap van van Aldi's huismerk: Goldhorn en droeg het opschrift Roodfruit. Volgens de verpakking sap van appels, druiven en rode bessen.
Het sap was lekker, fris en vol van smaak. Natuurlijk kwam toen meteen de gedachte op om er dan ook maar wijn van te maken. Als een sap lekker is, dan zal de wijn die ervan gemaakt wordt meestal ook goed smaken.
Zoals alle sappen bij de Aldi kosten ook deze pakken niet veel. Maar aangezien je nooit zeker weet hoe een wijn uitpakt nesloot ik rustig aan te doen en er slechts 5 liter van te maken.
Zo gezegd, zo gedaan. Snel 6 pakken sap gekocht. Om de wijn te maken heb je maar 5 pakken nodig, maar ik speel meestal op safe, en koop dus liever een pak te veel als een pak te weinig.
Eerst maar eens de verpakking bestudeerd.
De fabrikant geeft aan dat elke 100ml sap 12,4 gram suiker bevat.
Dat is dus 124 gram suiker per liter.
Dat gaan we dan maar eens controleren.
De hydrometer geeft een SG aan van 54.
De Refractometer ook.
De twee meters zijn het dus met elkaar eens. Eens kijken wat mijn eigen SG tabel ervan zegt. Als je met mijn tabel wil werken en die niet hebt kun je hem downloaden door hier te klikken.
Wel zoals jullie weten geeft mijn eigen SG tabel het SG aan afhankelijk van de zuurgraad van het sap. We moeten dus eerst de zuurgraad achterhalen. De zuurmeting doen we, zoals altijd, door middel van titratie.
Als je de basiskennis over zuurmeting nog eens wil nalezen dan kan dat door hier te klikken.
Het roodfruitsap is een mooi donker sap. De zuurgraad door middeel van de basistechniek meten zal dus bijna niet gaan. We gebruiken daarvoor de 'witte-tegel methode'.
Als je niet precies weet hoe deze methode werkt dan kun je het verhaal hierover hier nalezen.
Aangezien zuurmeting een van de basistechniken van het wijnmaken is, raad ik je aan alle delen over het zuurmeten eens goed na te lezen. In deel 5 (de witte-tegel methode) vindt je verwijzingen naar de andere delen.
Goed terug naar de testen.
Zoals je ziet was het sap bij het meetpunt 4 nog rood, bij 5 werd het al aardig donker. Bij meetpunt 6 had het blauwloog de kleur doen omslaan.
We hebben dus een sap met een zuurgraad van 6.
Nu kunnen we mijn tabel raadplegen.
In mijn tabel vindt je bij een SG van 1055 met een zuurgraad van 6 dat er 123 gram suiker per liter aanwezig is.
Mijn tabel wijkt dus niet erg af van wat de fabrikant opgeeft. En daar kunnen we dus vanuitgaan: 124 gram suiker per liter.
Ik wilde van dit sap een wijn maken met 12% alcohol. Naar mijn idee was het sap genoeg vol van smaak om een dergelijk percentage te kunnen dragen.
De suikerberekening.
Om 1% alcohol te krijgen in 1 liter sap heb je 18 gram suiker nodig.
Ik wilde 12% alcohol in 5 liter sap.
Daar heb je dus in totaal voor nodig:
12% x 5 liter x 18 gram = 1080 gram suiker.
Het sap zelf bevat 124 gram suiker per liter. In 5 liter zit dus al 5 x 124 gram = 620 gram.
Om de 12% alcohol te kunnen krijgen moest ik dus nog 1080 (nodig) - 620 (aanwezig) = 460 gram suiker toevoegen.
Genoeg theorie we gaan wijn maken !!!!!
Dag 1
Ik begon met het maken van een giststarter. Deze zorgt ervoor dat er een gezonde, goed gistende kolonie gistcellen aan de most wordt toegevoegd.
Als je wil weten hoe je een giststarter kunt maken dan kun je dat nalezen door hier te klikken.
In dit geval verving ik het appelsap in het recept voor de giststarter door 1 liter van het Roodfruit sap. Dat had 2 voordelen.
- In de eerste plaats zal de most niet verdunt worden met appelsap, maar zal de totale uiteindelijke most uit Roodfruitsap bestaan.
- In de tweede plaats wist ik daardoor ook zeker dat het sap geen conserveermiddelen bevatte die niet op de verpakking vermeldt waren. Als de starter immers goed wilde gisten dan zal de complete most dat ook doen.
Dag 2
De giststarter stond inderdaad fel te gisten. We kunnen door met de volgende stappen.
Weer nam ik 1 liter sap en goot die in een pan. De pan zette ik op het vuur en al roerend deed ik er 360 gram suiker bij.
Waarom 360 gram ???
Wel ik moest nog 460 gram suiker in totaal toevoegen. Ik had al 100 gram bij de giststarter gedaan en moest dus nog........ inderdaad 360 gram toevoegen.
Toen de suiker was opgelost zette ik het vuur uit, en al roerend loste ik 5 gram gistvoeding aan het sap toe. Daarna liet ik dit mengsel afkoelen.
Ik nam een 5 liter gistingsfles en deed daar 2 pakken Roodfruitsap van 1 liter in. Daarna deed ik er het sap waarin de suiker en het voedingszuur was opgelost bij, en als laatste ging er de giststarter bij.
Er zat nu 4 liter sap in de fles, er was dus wat ruimte over voor als het sap ging schuimen. Ik verwachtte dat niet omdat mijn giststarter ook niet veel schuimde, maar je weet maar nooit.
Dag 4
De most stond flink te gisten, maar schuimde inderdaad niet erg. Ik vulde de fles daarom tot de rand aan met de laatste liter van het sap.
Na 2 weken.
Het sap was uitgegist en begon al aardig te klaren.
Na 2 maanden.
De wijn was helemaal helder geworden. Tijd om te bottelen !!!!
Het was een lichte lekkere tafelwijn geworden. Een echte slobber, die zeker de moeite waard is om vaker gemaakt te worden. Volgende keer zeker 10 liter !!!
Benodigdheden voor 5 liter wijn:
- 5 pakken Roodfruitsap (merk Goldhorn) van de Aldi
- 5 gram gistvoeding
- 460 gram suiker
Koppelingen in dit artikel:
- Luc's eigen SG tabel
- Zuurmeting deel 1: basiskennis titratie
- Hoe en waarom maak je een giststarter.
Luc Volders
Copyright 2010
Geen deel van deze publicatie mag worden overgenomen
in welke vorm dan ook (web-pagina's, forums of gedrukte tekst)
zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de
auteur.
My mother in law presented me a fruitjuice when I was visiting here. She did it because she knows I don't drink when I have to drive. And the juice was lovely. She bought it at Aldi's. It is called in the netherlands red-fruit juice. The packaging names Apple-Grape-Berries branded Goldhorn.
The juice was refreshing, and full off flavor. Immediately it occurred to me that a wine could be made from this juice. Generally when a juice tastes fine the wine made from it will be fine.
So I bought 6 cartons of 1 liter each. To make the wine you will only need 5 liter. However when I am not familiar with a juice I generally play it safe. So I'd rather buy one to many as having one too short later on.
First I took a look at the packaging.
The manufacturer states that every 100 ml juice contains 12,4 gram sugar. Meaning 124 gram sugar per liter.
So let's check this.
My hydrometer indicates an SG of 54
The refractometer equals this.
The two meters agree. So let's look what my SG table indicates at such an SG. If you want to work with my SG table and don't have it you can download it by clicking here.
As you know my own SG table indicates the SG depending on the acidity level. So we need to know the acidity of the juice first. Measuring acidity is as always done with an acid maesuring kit by means of titration.
If you want to get some base knowledge on measuring acidity you can read my story on acid measuring by clicking here.
The red-fruit juice is a beautiful dark juice. So measuring acidity the 'normal way'will not work as the color change will be hard to see. So we will use the white-tile method for this. Sounds difficult, however it's the most easy way to measure acid in a dark juice.
If your not familiar with this method you can re-read my explanation about this easy method by clicking here.
As measuring acidity is a basic winemaking technique, I urge you to re-read all 5 parts on measuring acidity if your not familiar with the technique. In the last part (the white tile method) you will find references to the other parts.
Ok, back to the tests.
As you can see the juice was still red at the measuring point 4, at 5 the juice got darker. When the added blue indicater had reached 6 the color had changed.
So we have a juice with an acidity of 6.
Now we can check my SG table.
Using my table you will find that at an SG of 1055 and an acidity of 6 there will be 123 gram sugar present per liter juice.
So my table does not derive much off what the manufacturer indicates. So thats what we will be working with: 124 gram sugar per liter juice.
I wanted to make a wine with 12% alcohol. Tasting the juice indicated that the juice had enough flavor to balance this alcohol percentage.
Sugar calculation.
To get 1% alcohol in 1 liter juice you will need 18 gram sugar.
I wanted to get 12% alcohol in 5 liter juice.
For reaching this percentage you will need:
12% x 5 liter x 18 gram sugar = 1080 gram sugar.
The juice itself already contains 124 gram sugar per liter as we have measured and seen on the packaging.
So 5 liter juice already contains 5 x 124 gram = 620 gram.
So to get 12% alcohol I had to add 1080 (needed) - 620 (present) = 460 gram sugar.
Enough theory: lets make wine !!!!
Day 1
I started with making a yeast starter. A yeast starter makes sure that you will add a healthy vigorous fermenting yeast colony to your must.
If you want to know how to make a yeast starter you can read that by clicking here.
In this case I replaced the apple juice in the starter by 1 liter of the red-fruit juice. This gave me two advantages.
- In the first place the must would not be dilluted by apple-juice, and so the must will consist totally of the red-fruit juice.
- Secondly I would know for certain that the red-fruit juice would not contain any conserving chemicals, which were not mentioned on the packaging. If the starter would ferment well it tells me that the complete must will also ferment well.
Day 2
The yeast starter was indeed fermenting vigorously. We can go on with the next steps.
I took 1 liter of the juice and heated it on a stove. While heating amnd stirring I added 360 gram sugar.
Why just 360 gram ???
Well in total I needed to add 460 gram sugar. I already had added 100 gram sugar to the yeast starter so I needed to add...... indeed 360 gram sugar.
When the sugar had dissolved I took the juice from the stove and while stirring I added 5 gram nutrients. Next the juice was cooled down.
While my sugar-juice mixture was cooling down I poured 2 liter red-fruit juice into a carboy. Next I added the cooled down juice and last I added the yeast-starter.
The 5 liter carboy was now filled with 4 liter must. So on purpose there was some space left in case the must started foaming. I did not expect that because the yeast-starter did not foam. You will never know for certain though.
Day 4
The must fermented vigorously however it did not foam. So I filled the carboy to the neck with the remaining liter juice.
After 2 weeks.
The juice finished fermenting and started to clear.
After 2 months.
The wine had cleared completely: time to bottle !!!!!
It turned out to be a light smooth table wine. Certainly worth making more often. Next time at least 10 liter !!!
Ingredients for 5 liter wine:
- 5 cartons Red-Fruit juice (brand Goldhorn) from Aldi's
- 5 gram nutrients
- 460 gram sugar
Links in this story
- Luc's own SG table
- How to make a yeast starter
- Measuring acidity part 1: Basic knowledge on titration
Luc Volders
Copyright 2010
No part of this publication and pictures may be reproduced
in any form (printed text, web-pages, weblogs or forums)
without written permission of the author.
donderdag 25 november 2010
zaterdag 13 november 2010
Vertouw je je hydrometer ???
Trust your hydrometer ????
Scroll down for the English version
Je gelooft het nooit, maar ik ken een wijnmaakster die al jaren wijnmaakt, en geen hydrometer heeft !!!
Dat mag verbazingwekkend lijken maar er is nog iets veel verbazingwekkender......
Ik ken wijnmakers die al jaren wijn maken maar nog nooit de schalen van hun hydrometer goed hebben bekeken..........
En ik beken. Ik hoor daar ook bij.
Hier is het verhaal.
We beginnen bij het begin.
Zoals jullie weten experimenteer ik graag. En nou was ik net bezig met een experiment waar ik de hydrometer en refractometer bij gebruikte toen mij opeens iets opviel.
Het experiment is heel eenvoudig, en ik raad jullie aan het zelf eens te proberen.
Ik begon met 100 gram suiker in een maatbeker te doen en vulde aan tot 1 liter water. Daarna heb ik de suiker opgelost met de mixer.
De hydrometer gaf een SG van 1040 aan. Dit heb ik gecontroleerd met de refractometer en die gaf ook 1040 aan. Dat klopte dus.
De volgende stap was 150 gram suiker in de maatbeker te doen, weer aanvullen tot 1 liter, en goed mixen tot alles was opgelost.
De hydrometer gaf toen een waarde van 1060 aan en de refractometer ook. Alles klopte dus. Dan nog een laatste test.
Ik nam 200 gram suiker. deed dat in de maatbeker en viulde weer aan tot 1 liter. Weer goed mixen.
Nu gaf de hydrometer een SG van 1080 aan en de refractometer ook.
Met andere woorden: de hydrometer en de refractometer gaven dezelfde waardes aan, waardoor ik er van uit kon gaan dat ze betrouwbaar werkten.
Maar toen........
Mijn hydrometer heeft nog 2 extra schaalverdelingen. En er viel mij iets op bij de schaalverdeling die het suikergehalte aangaf. Die zat er gigantisch naast !!!!
Je kunt op de afbeelding klikken om haar te vergroten.
Bij een SG van 1040 gaf de schaal aan dat er 110 gram suiker aanwezig was. Ik weet zeker dat ik 100 gram had afgemeten. Dat is dus 10 gram ofwel 10% te veel !!!!
Bij SG 1060 gaf mijn hydrometer aan dat er bijna 165 gram suiker in de most aanwezig was. Mijn weegschaal gaf toch echt 150 gram aan. Dat is 15 gram te veel of weer 10% te veel !!!!
Als laatste gaf de hydrometer bij SG 1080 een suikergehalte van 220 gram aan. En ik had toch echt 200 gram afgemeten !!! Weer 20 gram ofwel 10% te veel.
Met andere woorden de suikerschaal van mijn hydrometer klopt niet. Hij geeft overal 10% te veel aan. Als ik dus wijn maakte en daarbij uitging van de suikerschaal van mijn hydrometer, dan zat ik er elke keer 10% naast. Ik zou dus veel minder alcohol in mijn wijn krijgen als waar ik verwachtte.
Zonder al te veel het technische vlak op te gaan wil ik even meldden dat het verschil eigenlijk nog groter als 10% is. Een most met een bepaald SG bestat immers niet alleen uit suiker. Er zit ook zuur in opgelost, tannine's, smaakstoffen, kleurstoffen etc. etc. etc. Met andere woorden je afwijking zal nog groter als de 10% worden.
Nu zullen de meeste wijnmakers uitgaan van de SG schaal die uiteraard wel klopte. Maar je zult maar blindelings uitgaan van de suikerschaal. Dan heb je elke keer te weinig suiker toegevoegd bij het bereiden van je most. En dat terwijl je ervan mag uitgaan dat je hydrometer een precisie instrument is, en de fabrikant weet waar hij over praat.
Wat zegt de fabrikant.
Voordat ik besloot dit op mijn web-log te zetten besloot ik de fabrikant een kans te geven zijn fout te corrigeren of op zijn minst uit te leggen.
Ik noteerde precies het model van de hydrometer, en het jaartal 1983 dat op de schaal stond aangegeven. Er kon dus geen misverstand ontstaan betreffende over welke meter het zou gaan. Deze gegevens met de foto van de schaal die hierbovenstaat mailde ik aan de technische service dienst van de fabrikant. Ik kreeg een mail terug van de Laboratory manager.
In eerste instantie meldde hij dat hij er over moest nadenken en er snel op zou terugkomen.
Dat deed hij. Maar in zijn mail probeerde hij uit te leggen dat een SG schaal nooit 100% betrouwbaar kon zijn. Ik meldde hem dat hij daar gelijk in had maar dat ik niet in de SG schaal geinterreseerd was. Het ging om de suikerschaal. Toen begreep hij het, en ging naar de suikerschaal kijken. Een week later kreeg ik het volgende antwoord:
I have had a search to see how the scale was derived but it is historical and its origins have been lost in the midst of time.
Vrij vertaald:
Ik heb gezocht hoe de schaal was opgesteld, maar hij is historisch en de oorsprong is in de loop der tijd verloren gegaan.
Met andere woorden. Het bedrijf produceert een hydrometer, en die heeft een schaal erop gedrukt waarvan ze niet het minste idee hebben hoe de schaalverdeling ooit tot stand is gekomen !!!!
En als ze niet weten hoe die schaal tot stand is gekomen, hoe weten ze dan dat hij klopt ???
Natuurlijk nam ik daar geen genoegen mee en mailde terug dat historische gegevens best in de loop der tijd mogen bijgesteld worden. We geloven immers ook niet meer dat de aarde plat is. Daarnaast gaf ik het argument dat een zichzelf respecterende fabrikant van precisie apparatuur best nauwkeurig te werk mocht gaan. Ik kon ook niet geloven dat niemand sinds 1983 daar ooit op gereageerd had.......
Als antwoord daarop kreeg ik terug:
As these scales are readily available I see little value to be gained from investigating the history behind our approximate scales.
This is the reason why as a small family firm I can not spend hours of my time locating historical information for you.
Vrij vertaald:
Er zijn genoeg conversie programma's en schalen beschikbaar waardoor er geen waarde gehecht kan worden aan het onderzoek over hun schalen die benaderde waarden aangeven.
Dat is de reden dat een klein familiebedrijf de tijd niet kan vrijmaken om de historische informatie te achterhalen.
Verder verwees de manager naar Vinocalc. Vinocalc is een calculatie programma speciaal voor het maken van wijn, dat ik toevalligerwijs wel eens gebruikt had in het verleden. Hij zei dat ik daarin het SG maar eens moest invoeren om te zien wat voor suikergehalte er zou uitkomen.
Natuurlijk deed ik dat en ik heb het resultaat hier als screendump bijgevoegd. Je ziet dat bij een SG van 1040 Vinocalc aangeeft dat er 103.88 gram suiker in de most zit. Ook een afwijking (meer als 4%) maar veel minder als de 10% die de meter aangeeft.
Toen ik hem meldde dat Vinocalc dichter bij mijn metingen uitkwam als dat zijn schaal aangeeft antwoordde hij:
I chose the Vinocalc completely at random (I have no reason to believe it is 'correct') but it shows readings which are easily within 10% of those on our scale. The fact that our scale says in capital writing approximate, means it is approximate
Vrij vertaald:
I koos Vinocalc willekeurig (ik heb geen reden om aan te nemen dat het 'correct' werkt) maar het geeft een waarde aan die binnen 10% van de waarden op onze schaal valt. Aangezien op onze schaal met grote letters BIJ BENADERING staat, betekend het ook dat de getallen bij benadering zijn.
Dus eerst stuurt de manager mij naar Vinocalc om zijn ideetjes te staven, maar wanneer dat niet goed voor hem uitkomt zegt hij dat hij 'geen reden heeft om aan te nemen dat Vinocalc correct werkt'. Op die manier heeft hij zichzelf volkomen belachelijk gemaakt.
We moeten er allemaal niet te zwaar aan tillen. De meeste wijnmakers gebruiken deze schaal toch niet. En ik neem de vrijheid om de naam van de fabrikant niet te publiceren. Ik blijf het echter vreemd vinden dat een fabrikant die een SG schaal vrij nauwkeurig kan opstellen (nogmaals: er was niets aan te merken op de SG schaal), op dezelfde meter een suikerschaal kan afdrukken die meer dan 10% afwijkt. Te meer daar je dit heel eenvoudig kunt testen en corrigeren, zoals het eerste deel van mijn verhaal bewees.
Case closed.
Links in dit artikel:
- Vinocalc
Luc Volders
Copyright 2010
Geen deel van deze publicatie mag worden overgenomen
in welke vorm dan ook (web-pagina's, forums of gedrukte tekst)
zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de
auteur.
Believe it or not, I do know a female wninemaker that has made wines for years and does not own a hydrometer !!!!
This may sound amazing but there are things even more amazing !!!
I know winemakers that have made wine for years and never looked closely at the scales of their hydrometers......
And I confess. I can be included in that category.
Now many of you do not use the SGF tables out of books, but just use the hydrometer and trust on it. You look at the scale and derive from that how much sugar to add to your juice. Well be carefull.
Here is the story.
Let us start at the beginning.
As you will all know by now i like to experiment. And I just started an experiment in which I used the hydrometer and refractometer together and something drew my attention.
The experiment itrself is simple, and I urge you to reproduce it yourself.
I started by weighing 100 gram sugar in a beaker and added water till the 1 liter mark. Next I dissolved the sugar using a mixer.
Now the hydrometer gave an SG of 1.040. I checked it with my refractometer which also gave an SG of 1.040. So that was allright.
Next I took 150 gram sugar and again added water to the 1 liter mark. The mixer again made sure the sugar dissolved nicely.
The hydrometer hit the 1.060 mark and so did the refractometer. Both gave the same result. So everything was in order. A final test remained.
This time 200 gram sugar and water added to a liter. Again the mixer stirred the solution until the sugar was totally dissolved.
Now the hydrometer pointed at an SG of 1.080 and the refactomter gave the same SG.
So these 3 test showed the same figures for the hydrometer and refractometer. So I could be assured they worked well.
And then........
My hydrometer has 2 more scales. And I noticed something wrong at one of the scales: the Approximate Sugar scale. It was really off !!!
You can click on the image to enlarge it.
At an SG of 1.040 the hydrometer sugar-scale indicated that there would be 110 gram sugar. I knew for sure that I measured 100 gram. So the sugar scale indicated 10 gram being 10% to much.
At an SG of 1.060 the Sugar scale indicated 165 gram sugar. I measured 150 gram. Again the sugar-scale pointed 15 gram or 10% too much.
And at an SG of 1.080 the hydrometer pointed at 220 gram sugar whilst I measured 200 gram. Again the hydrometer sugar scale pointed 20 gram or 10% to high.
This means that the sugar scale of my hydrometer is out of line. It indicates overall 10% to much. So when I was making wine using only the sugar scale I would be 10% off each time. So being specific: I would get less alcohol in my wine as I expected.
Without getting to technical I would like to point out that the difference is even more as 10%. A must with a certain SG is not just sugar like my solution was. I contains acid, tannin, flavor components, colour components etc. etc.etc. So the deviation would even be more as 10%.
Now most winemakers will not use the Sugar scale. They will use the SG scale which was up to standards. But imagine being a winemaker that would NOT use the SG scale, and would use the sugar scale in good faith. Then you would have added not enough sugar at the preparation of your must. And that while you migh expect your hydrometer to be a precision instrument.
The manufacturer's answer.
Before I decided to put this story on my web-log I decided to give the manufacturer a chance to correct this fault, or at least explain it.
I wrote down the exact model and the date (1983) that was listed on the scale. So there could be no misunderstanding about which meter this was about. I mailed the technical staff of the manufacturer these details together with the above seen photograph of the scale. I received an answer from the Laboratory Manager.
At first he notified me that he needed to think about this and would get back to me as soon as possible.
Indeed he did. In his mail he tried to explain that an SG scale could never be 100% reliable. I mailed back that he was right. However I was not interested in the SG scale as this was accurate. I was interested in the Sugar Scale. He understood and promised to look after the sugar scale.
It took him about a week to come up with this answer:
I have had a search to see how the scale was derived but it is historical and its origins have been lost in the midst of time.
Now this means I have bought a hydrometer with a scale printed on it from a company that hasn't the faintest clue where that scale came from !!!!
And if they do not know where that scale originated from, how can they be sure it is accurate ???? This is really hilareous.
So I could not take this for real. I mailed them that historical data could be proven wrong in due time. We also do not believe anymore that the world is flat, or that the sun circles the earth. I argumented that a self-respecting manufacturer of precision instruments really should try to give some accurate information. I neither could believe that nobody had reacted on this since their scale had been published in 1983....
So the answer I got was this:
As these scales are readily available I see little value to be gained from investigating the history behind our approximate scales.
This is the reason why as a small family firm I can not spend hours of my time locating historical information for you.
The scales he was talking about were the SG to sugar scales available in computer programs. And he pointed me to Vinocalc. Vinocalc is a winemaking calculator that I happen to have used myself in the past. He told me to put some SG data in Vinocalc to see what amount of sugar they would come up with.
As an answer to this I mailed him back that, if he would try that himself, he could see that my observations were far more accurate as the scale of their hydrometer was.
I even included a screenshot from Vinocalc. You can see at the specified gravity it indicates 103.88 gram sugar. Still a bit off but within a reasonable range.
And then he came up with this really ingenuous answer:
I chose the Vinocalc completely at random (I have no reason to believe it is 'correct') but it shows readings which are easily within 10% of those on our scale. The fact that our scale says in capital writing approximate, means it is approximate.
So first he points me to Vinocalc, and when the outcome does not suits his goals he tells me that he has no reason to believe Vinocalc is correct.... Now that is really hilareous.
Well, let us take this lighthearted. Most winemakers will not use this scale anyhow. And I take the liberty not to publish the manufacturers name. I do however think it is peculiar that a manufacturer who is able to produce a fairly accurate SG scale on his hydrometer (again, there is nothing wrong with the SG scale), prints a sugar scale on that same hydrometer that is off more as 10%. This appears more strangely to me as you can easily test the scale, like the first part of this story showed.
Case Closed.
Links in this article:
- Vinocalc
Luc Volders
Copyright 2010
No part of this publication and pictures may be reproduced
in any form (printed text, web-pages, weblogs or forums)
without written permission of the author.
Je gelooft het nooit, maar ik ken een wijnmaakster die al jaren wijnmaakt, en geen hydrometer heeft !!!
Dat mag verbazingwekkend lijken maar er is nog iets veel verbazingwekkender......
Ik ken wijnmakers die al jaren wijn maken maar nog nooit de schalen van hun hydrometer goed hebben bekeken..........
En ik beken. Ik hoor daar ook bij.
Hier is het verhaal.
We beginnen bij het begin.
Zoals jullie weten experimenteer ik graag. En nou was ik net bezig met een experiment waar ik de hydrometer en refractometer bij gebruikte toen mij opeens iets opviel.
Het experiment is heel eenvoudig, en ik raad jullie aan het zelf eens te proberen.
Ik begon met 100 gram suiker in een maatbeker te doen en vulde aan tot 1 liter water. Daarna heb ik de suiker opgelost met de mixer.
De hydrometer gaf een SG van 1040 aan. Dit heb ik gecontroleerd met de refractometer en die gaf ook 1040 aan. Dat klopte dus.
De volgende stap was 150 gram suiker in de maatbeker te doen, weer aanvullen tot 1 liter, en goed mixen tot alles was opgelost.
De hydrometer gaf toen een waarde van 1060 aan en de refractometer ook. Alles klopte dus. Dan nog een laatste test.
Ik nam 200 gram suiker. deed dat in de maatbeker en viulde weer aan tot 1 liter. Weer goed mixen.
Nu gaf de hydrometer een SG van 1080 aan en de refractometer ook.
Met andere woorden: de hydrometer en de refractometer gaven dezelfde waardes aan, waardoor ik er van uit kon gaan dat ze betrouwbaar werkten.
Maar toen........
Mijn hydrometer heeft nog 2 extra schaalverdelingen. En er viel mij iets op bij de schaalverdeling die het suikergehalte aangaf. Die zat er gigantisch naast !!!!
Je kunt op de afbeelding klikken om haar te vergroten.
Bij een SG van 1040 gaf de schaal aan dat er 110 gram suiker aanwezig was. Ik weet zeker dat ik 100 gram had afgemeten. Dat is dus 10 gram ofwel 10% te veel !!!!
Bij SG 1060 gaf mijn hydrometer aan dat er bijna 165 gram suiker in de most aanwezig was. Mijn weegschaal gaf toch echt 150 gram aan. Dat is 15 gram te veel of weer 10% te veel !!!!
Als laatste gaf de hydrometer bij SG 1080 een suikergehalte van 220 gram aan. En ik had toch echt 200 gram afgemeten !!! Weer 20 gram ofwel 10% te veel.
Met andere woorden de suikerschaal van mijn hydrometer klopt niet. Hij geeft overal 10% te veel aan. Als ik dus wijn maakte en daarbij uitging van de suikerschaal van mijn hydrometer, dan zat ik er elke keer 10% naast. Ik zou dus veel minder alcohol in mijn wijn krijgen als waar ik verwachtte.
Zonder al te veel het technische vlak op te gaan wil ik even meldden dat het verschil eigenlijk nog groter als 10% is. Een most met een bepaald SG bestat immers niet alleen uit suiker. Er zit ook zuur in opgelost, tannine's, smaakstoffen, kleurstoffen etc. etc. etc. Met andere woorden je afwijking zal nog groter als de 10% worden.
Nu zullen de meeste wijnmakers uitgaan van de SG schaal die uiteraard wel klopte. Maar je zult maar blindelings uitgaan van de suikerschaal. Dan heb je elke keer te weinig suiker toegevoegd bij het bereiden van je most. En dat terwijl je ervan mag uitgaan dat je hydrometer een precisie instrument is, en de fabrikant weet waar hij over praat.
Wat zegt de fabrikant.
Voordat ik besloot dit op mijn web-log te zetten besloot ik de fabrikant een kans te geven zijn fout te corrigeren of op zijn minst uit te leggen.
Ik noteerde precies het model van de hydrometer, en het jaartal 1983 dat op de schaal stond aangegeven. Er kon dus geen misverstand ontstaan betreffende over welke meter het zou gaan. Deze gegevens met de foto van de schaal die hierbovenstaat mailde ik aan de technische service dienst van de fabrikant. Ik kreeg een mail terug van de Laboratory manager.
In eerste instantie meldde hij dat hij er over moest nadenken en er snel op zou terugkomen.
Dat deed hij. Maar in zijn mail probeerde hij uit te leggen dat een SG schaal nooit 100% betrouwbaar kon zijn. Ik meldde hem dat hij daar gelijk in had maar dat ik niet in de SG schaal geinterreseerd was. Het ging om de suikerschaal. Toen begreep hij het, en ging naar de suikerschaal kijken. Een week later kreeg ik het volgende antwoord:
I have had a search to see how the scale was derived but it is historical and its origins have been lost in the midst of time.
Vrij vertaald:
Ik heb gezocht hoe de schaal was opgesteld, maar hij is historisch en de oorsprong is in de loop der tijd verloren gegaan.
Met andere woorden. Het bedrijf produceert een hydrometer, en die heeft een schaal erop gedrukt waarvan ze niet het minste idee hebben hoe de schaalverdeling ooit tot stand is gekomen !!!!
En als ze niet weten hoe die schaal tot stand is gekomen, hoe weten ze dan dat hij klopt ???
Natuurlijk nam ik daar geen genoegen mee en mailde terug dat historische gegevens best in de loop der tijd mogen bijgesteld worden. We geloven immers ook niet meer dat de aarde plat is. Daarnaast gaf ik het argument dat een zichzelf respecterende fabrikant van precisie apparatuur best nauwkeurig te werk mocht gaan. Ik kon ook niet geloven dat niemand sinds 1983 daar ooit op gereageerd had.......
Als antwoord daarop kreeg ik terug:
As these scales are readily available I see little value to be gained from investigating the history behind our approximate scales.
This is the reason why as a small family firm I can not spend hours of my time locating historical information for you.
Vrij vertaald:
Er zijn genoeg conversie programma's en schalen beschikbaar waardoor er geen waarde gehecht kan worden aan het onderzoek over hun schalen die benaderde waarden aangeven.
Dat is de reden dat een klein familiebedrijf de tijd niet kan vrijmaken om de historische informatie te achterhalen.
Verder verwees de manager naar Vinocalc. Vinocalc is een calculatie programma speciaal voor het maken van wijn, dat ik toevalligerwijs wel eens gebruikt had in het verleden. Hij zei dat ik daarin het SG maar eens moest invoeren om te zien wat voor suikergehalte er zou uitkomen.
Natuurlijk deed ik dat en ik heb het resultaat hier als screendump bijgevoegd. Je ziet dat bij een SG van 1040 Vinocalc aangeeft dat er 103.88 gram suiker in de most zit. Ook een afwijking (meer als 4%) maar veel minder als de 10% die de meter aangeeft.
Toen ik hem meldde dat Vinocalc dichter bij mijn metingen uitkwam als dat zijn schaal aangeeft antwoordde hij:
I chose the Vinocalc completely at random (I have no reason to believe it is 'correct') but it shows readings which are easily within 10% of those on our scale. The fact that our scale says in capital writing approximate, means it is approximate
Vrij vertaald:
I koos Vinocalc willekeurig (ik heb geen reden om aan te nemen dat het 'correct' werkt) maar het geeft een waarde aan die binnen 10% van de waarden op onze schaal valt. Aangezien op onze schaal met grote letters BIJ BENADERING staat, betekend het ook dat de getallen bij benadering zijn.
Dus eerst stuurt de manager mij naar Vinocalc om zijn ideetjes te staven, maar wanneer dat niet goed voor hem uitkomt zegt hij dat hij 'geen reden heeft om aan te nemen dat Vinocalc correct werkt'. Op die manier heeft hij zichzelf volkomen belachelijk gemaakt.
We moeten er allemaal niet te zwaar aan tillen. De meeste wijnmakers gebruiken deze schaal toch niet. En ik neem de vrijheid om de naam van de fabrikant niet te publiceren. Ik blijf het echter vreemd vinden dat een fabrikant die een SG schaal vrij nauwkeurig kan opstellen (nogmaals: er was niets aan te merken op de SG schaal), op dezelfde meter een suikerschaal kan afdrukken die meer dan 10% afwijkt. Te meer daar je dit heel eenvoudig kunt testen en corrigeren, zoals het eerste deel van mijn verhaal bewees.
Case closed.
Links in dit artikel:
- Vinocalc
Luc Volders
Copyright 2010
Geen deel van deze publicatie mag worden overgenomen
in welke vorm dan ook (web-pagina's, forums of gedrukte tekst)
zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de
auteur.
Believe it or not, I do know a female wninemaker that has made wines for years and does not own a hydrometer !!!!
This may sound amazing but there are things even more amazing !!!
I know winemakers that have made wine for years and never looked closely at the scales of their hydrometers......
And I confess. I can be included in that category.
Now many of you do not use the SGF tables out of books, but just use the hydrometer and trust on it. You look at the scale and derive from that how much sugar to add to your juice. Well be carefull.
Here is the story.
Let us start at the beginning.
As you will all know by now i like to experiment. And I just started an experiment in which I used the hydrometer and refractometer together and something drew my attention.
The experiment itrself is simple, and I urge you to reproduce it yourself.
I started by weighing 100 gram sugar in a beaker and added water till the 1 liter mark. Next I dissolved the sugar using a mixer.
Now the hydrometer gave an SG of 1.040. I checked it with my refractometer which also gave an SG of 1.040. So that was allright.
Next I took 150 gram sugar and again added water to the 1 liter mark. The mixer again made sure the sugar dissolved nicely.
The hydrometer hit the 1.060 mark and so did the refractometer. Both gave the same result. So everything was in order. A final test remained.
This time 200 gram sugar and water added to a liter. Again the mixer stirred the solution until the sugar was totally dissolved.
Now the hydrometer pointed at an SG of 1.080 and the refactomter gave the same SG.
So these 3 test showed the same figures for the hydrometer and refractometer. So I could be assured they worked well.
And then........
My hydrometer has 2 more scales. And I noticed something wrong at one of the scales: the Approximate Sugar scale. It was really off !!!
You can click on the image to enlarge it.
At an SG of 1.040 the hydrometer sugar-scale indicated that there would be 110 gram sugar. I knew for sure that I measured 100 gram. So the sugar scale indicated 10 gram being 10% to much.
At an SG of 1.060 the Sugar scale indicated 165 gram sugar. I measured 150 gram. Again the sugar-scale pointed 15 gram or 10% too much.
And at an SG of 1.080 the hydrometer pointed at 220 gram sugar whilst I measured 200 gram. Again the hydrometer sugar scale pointed 20 gram or 10% to high.
This means that the sugar scale of my hydrometer is out of line. It indicates overall 10% to much. So when I was making wine using only the sugar scale I would be 10% off each time. So being specific: I would get less alcohol in my wine as I expected.
Without getting to technical I would like to point out that the difference is even more as 10%. A must with a certain SG is not just sugar like my solution was. I contains acid, tannin, flavor components, colour components etc. etc.etc. So the deviation would even be more as 10%.
Now most winemakers will not use the Sugar scale. They will use the SG scale which was up to standards. But imagine being a winemaker that would NOT use the SG scale, and would use the sugar scale in good faith. Then you would have added not enough sugar at the preparation of your must. And that while you migh expect your hydrometer to be a precision instrument.
The manufacturer's answer.
Before I decided to put this story on my web-log I decided to give the manufacturer a chance to correct this fault, or at least explain it.
I wrote down the exact model and the date (1983) that was listed on the scale. So there could be no misunderstanding about which meter this was about. I mailed the technical staff of the manufacturer these details together with the above seen photograph of the scale. I received an answer from the Laboratory Manager.
At first he notified me that he needed to think about this and would get back to me as soon as possible.
Indeed he did. In his mail he tried to explain that an SG scale could never be 100% reliable. I mailed back that he was right. However I was not interested in the SG scale as this was accurate. I was interested in the Sugar Scale. He understood and promised to look after the sugar scale.
It took him about a week to come up with this answer:
I have had a search to see how the scale was derived but it is historical and its origins have been lost in the midst of time.
Now this means I have bought a hydrometer with a scale printed on it from a company that hasn't the faintest clue where that scale came from !!!!
And if they do not know where that scale originated from, how can they be sure it is accurate ???? This is really hilareous.
So I could not take this for real. I mailed them that historical data could be proven wrong in due time. We also do not believe anymore that the world is flat, or that the sun circles the earth. I argumented that a self-respecting manufacturer of precision instruments really should try to give some accurate information. I neither could believe that nobody had reacted on this since their scale had been published in 1983....
So the answer I got was this:
As these scales are readily available I see little value to be gained from investigating the history behind our approximate scales.
This is the reason why as a small family firm I can not spend hours of my time locating historical information for you.
The scales he was talking about were the SG to sugar scales available in computer programs. And he pointed me to Vinocalc. Vinocalc is a winemaking calculator that I happen to have used myself in the past. He told me to put some SG data in Vinocalc to see what amount of sugar they would come up with.
As an answer to this I mailed him back that, if he would try that himself, he could see that my observations were far more accurate as the scale of their hydrometer was.
I even included a screenshot from Vinocalc. You can see at the specified gravity it indicates 103.88 gram sugar. Still a bit off but within a reasonable range.
And then he came up with this really ingenuous answer:
I chose the Vinocalc completely at random (I have no reason to believe it is 'correct') but it shows readings which are easily within 10% of those on our scale. The fact that our scale says in capital writing approximate, means it is approximate.
So first he points me to Vinocalc, and when the outcome does not suits his goals he tells me that he has no reason to believe Vinocalc is correct.... Now that is really hilareous.
Well, let us take this lighthearted. Most winemakers will not use this scale anyhow. And I take the liberty not to publish the manufacturers name. I do however think it is peculiar that a manufacturer who is able to produce a fairly accurate SG scale on his hydrometer (again, there is nothing wrong with the SG scale), prints a sugar scale on that same hydrometer that is off more as 10%. This appears more strangely to me as you can easily test the scale, like the first part of this story showed.
Case Closed.
Links in this article:
- Vinocalc
Luc Volders
Copyright 2010
No part of this publication and pictures may be reproduced
in any form (printed text, web-pages, weblogs or forums)
without written permission of the author.