donderdag 2 april 2009

Paardenloem-Aardbeien wijn
Dandelion-Strawberry wine

Scroll down for the English version

Voor ik begin wilde ik even melden dat er toch een aantal lezers waren die in mijn 1-April grap trapten. Dus wil ik even duidelijk stellen dat de Rotterdamse wijk Ommoord geen wijngilde heeft, en dat ik dus ook geen gouden medailles had gewonnen, laat staan een beker.

Goed, over tot de serieuze orde van de dag.



Het is weer zo ver, de lente komt eraan en de voorbode daarvan is de paardenbloem die zich weer langzaamaan laat zien. Tijdens mijn dagelijkse rit op de fiets naar en van mijn werk heb ik de eerste paardenbloemen alweer gezien !!!

Vorig jaar gaf ik jullie het recept voor pure paardenbloemenwijn, dat kun je in onderstaande link vinden:
Recept voor Paardenbloemenwijn

Maar aangezien ik nog veel bloemen over had, heb ik ook een experiment gedaan. Ergens op het web las ik dat de combinatie van paardenbloemen en aardbeien erg lekker zou zijn. Dat wilde ik wel eens proberen. En ik kan je vertellen dit een rose opleverde die boven verwachting is geslaagd.

Dus aan de slag.

Het recept dat nu volgt is voor 10 liter wijn.

Omdat ik de paardenbloemen niet te overheersend wil laten overkomen neem ik 6 liter paardenbloemen.

Even ter herinnering.

Als je Paardenbloemen plukt, maak ze dan ter plekke schoon. Dat scheelt later veel werk. We gebruiken alleen de gele bloemblaadjes en verwijderen alle groene delen. De groene delen kunnen bitterheid in de wijn veroorzaken.

1 Liter paardenbloemen losjes aangedrukt in een maatbeker weegt 75 gram.
Ik pluk de paardenbloemen en vries ze in zip-lock zakjes van 150 gram in. Elk zakje is dus 2 liter bloemen in volume.

Voor dit recept heb je dus 3 zakjes van elk 150 gram (2 liter bloemen) nodig.



Dan de aardbeien.
Aardbeien zijn natuurlijk op dit moment nog niet makkelijk verkrijgbaar. En als ze al te koop zijn dan zijn ze nog erg duur. We gaan dus aan de slag met aardbeienjam. Potten aardbeienjam zijn goedkoop en het hele jaar door makkelijk verkrijgbaar. Ik neem meestal de potten van Euroshopper van onze nationale grootgrutter.

Om wijn te maken heb je natuurlijk suiker nodig.
Paardebloemen leveren natuurlijk geen suiker maar de Jam doet dat wel !!!!

Ik maak de wijn zo dat er ongeveer 11% alcohol in zit. Het zal een Rose worden en die moet niet te zwaar zijn.

Tijdens het fermenteren en het hevelen zal een beetje alcohol verloren gaan. Daarom reken ik de wijn uit op 12% alcohol, en dan zal de uiteindelijke wijn op 11% uitkomen.

Ik ga ervan uit dat je om 1% alcohol te halen 18 gram suiker nodig hebt.

Om 10 liter wijn te maken met 12% heb je dan nodig:
10 liter x 12% x 18 gram = 2160 gram suiker.

De potten aardbeienjam hebben een gewicht van 450 gram per stuk.

Op de potten staat dat er per 100 gram jam 62 gram suiker aanwezig is.
Dus per pot van 450 gram is dat 4,5 x 62 gram = 280 gram suiker.

We hebben zoals we uit de berekeningen opmaakten 2160 gram suiker nodig

Nu had ik de mogelijkheid om zo veel potten aardbeienjam te nemen als nodig was om aan de suikerbehoefte te voldoen. Maar dan zou ik 2160 gram suiker / 280 gram per pot = bijna 8 potten jam moeten toevoegen.

Ik vermoedde dat daardoor de aardbeiensmaak te overheersend zou worden. Ik besloot om een deel van de suiker uit de jam te laten komen en een deel gewone suiker te gaan gebruiken.

Ik besloot daarom om 6 potten jam te gebruiken.
Deze 6 potten Jam gaven dus 6 x 280 gram suiker = 1680 gram suiker.

Voor onze wijn hebben we 2160 gram nodig, er moet dus nog 2160 - 1680 = 480 gram kristalsuiker worden toegevoegd.

Er moet natuurlijk ook nog wat zuur worden bijgevooegd.
Paardenbloemen bevatten immers geen zuur en de aardbeien uit de potjes voegen slechts weinig zuur aan de most toe. Aangezien dit een rose word wilde ik op een zuurgraad van 6 uitkomen. Na meten en berekenen kwam ik er op uit dat ik nog 44 gram zuur moest toevoegen.

Dag 1 zaterdag.

Ik begon met het maken van een giststarter van 1 liter appelsap, 120 gram suiker, 4 gram zuur en een theelepel voeding. Het complete recept voor het maken van een giststarter kun je hier nalezen.

Ondertussen had ik uit de vriezer 3 zakjes van elk 150 gram paardenbloemen gehaald. Dat komt zoals eerder gezegd overeen met 6 liter paardenbloemen.

In een bad met sulfietwater had ik een nylonkous ontsmet. De paardenbloemen gingen in 1 been van de nylonkous en die werd dichtgeknoopt.

De 6 potten aardbeienjam gingen in het andere been van de kous.

De beide kousen gingen in de gistingston.

Een tijd geleden gad ik bij de Aldi een paar flessen vers geperst citroensap gekocht. Die kwamen nu mooi van pas. Paardenbloemenwijn heeft veel baat bij de smaak van vers citrooensap.

Een fles citroensap bevatte 40 gram sap en dat komt overeen met 4 gram zuur.

In een voorgaand verhaal op dit weblog heb ik ooit beschreven hoe je kunt berekenen hoeveel citroensap je moet gebruiken om een bepaalde hoeveelheid zuur te krijgen, of omgekeerd hoeveel zuur je moet gebruiken om een bepaalde hoeveelheid citroensap te vervangen. Dat verhaal vindt je door hier te klikken.

Aangezien ik nog 40 gram zuur nodig had besloot ik dat toe te voegen door een mengsel van 13 gram citroenzuur, 13 gram appelzuur en 13 gram wijnsteenzuur te maken.

Ondertussen had ik 7 liter water op het vuur staan. Daar voegde ik 10 gram gistvoeding aan toe en de 40 gram zuur.



Toen het water met de ingredienten kookte goot ik het over de nylonkousen in de ton.

Toen na een paar uur de inhoud van de ton was afgekoeld tot ongeveer 35 graden heb ik er een paar theelepels pecto enzymen bij gedaan. De enzymen werken beter bij iets hogere temperaturen.

Dag 2 zondag

De giststarter was geweldig aangeslagen, en werd bij de most gedaan. De ton werd afgedekt met een kaasdoek die met een elastiek werd vastgezet.

De nylonkousen hebben de neiging omm het ontstane CO2 gas vast te houden en zo te blijven drijven. Dus vanaf dat moment werden de nylonkousen elke dag onder geduwd net zoals je met de hoed van een pulpgisting zou doen.

Een week later

Een tijd geleden beschreef ik op dit forum hoe je een emmerzeef heel gemakkelijk zelf kunt maken van een paar emmers. Hoe dat kan kun je door hier te klikken nalezen.

De emmerzeef kwam goed van pas. De most uit de ton werd in de zeef gegoten. De nylonkousen werden boven de zeef uitgewrongen. De nylonkous met aardbeien was zo goed als leeg. De pecto enzymen en de gistcellen hadden de stukjes aardbeien zodanig aangewroten dat ze zelfs door de fijne mazen van de nylonkous in de most zijn terechtgekomen.

De gezeefde most ging in een gistingfles die al na een uurtje weer gigantisch stond te gisten.

Een paar weken later.

De wijn was uitgegist en werd overgeheveld.

Een paar maanden later.

De wijn was fantastisch helder. Tijd om te bottelen.

Ter afsluiting.

Deze wijn kan jong gedronken worden maar wordt beter na een paar maanden rijpen. Als je hem nu, terwijl de paardenbloemen bloeien, maakt heb je volgend jaar in de zomer een fantastische rose.

De zachte smaak van de aardbeien krijgen een 'byte' van de paardenbloemen. Een hele goede combinatie.

Na mijn experiment met 10 liter heb ik 30 liter bijgemaakt. Die gaan er deze zomer aan geloven !!!! Lichtjes gekoeld drinkt hij het beste op een zwoele lente of zomeravond tijdens een pick-nic.


Recept voor 10 liter:

- 1 liter giststarter
- 450 gram paardenbloemen
(3 zakjes van 150 gram, of 6 liter)
- 6 potten aardbeienjam van euroshopper of soortgelijk
als je andere jam gebruikt let dan op het suikergehalte
en pas het recept er op aan volgens de voorbeeld berekening
in de tekst.
- 40 cl citroensap of 4 gram citroenzuur (zie tekst)
- 40 gram gemengd zuur bestaande uit gelijke delen appelzuur,
citroenzuur en wijnsteenzuur.
- 10 gram gistvoeding
- 2 of 3 theelepeltjes pecto enzymen

Koppelingen naar andere artikelen op dit web-log
- giststarter
- citroensap vervangen door zuur of omgekeerd
- Bouw je eigen emmerzeef
- paardenbloemenwijn van 2008

Luc Volders

Copyright 2009
Geen deel van deze publicatie mag worden overgenomen
in welke vorm dan ook (web-pagina's, forums of gedrukte tekst)
zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de
auteur.









Before this story starts I would like to mention that some of my readers took my April-Fools joke actually serious. So I want to state clearly that the the part of Rotterdam called Ommoord has no wine guild. I did not win any gold medals and certainly no challenge cup !!!

So let's get on with the serious matters.




Spring is arriving once again over here and it manifests in the appearing of dandelions. When I make my daily bicycle ride to my work I can see the first ones appearing already. So soon it will be harvesting time !!

Now last year I gave you a recipe for pure dandelion wine. This can be found in the following link:
Last years dandelion wine recipe

As I had many dandelions left I did an experiment that succeeded beyond expectation. Somewhere on the web I found a reference that mentioned a mix of dandelions with strawberries. Now that was something I would like to try. So here we go. And before you start to wonder: the result was awesome.

So here we go.

The recipe that follows here is for 10 liter wine.

I did not want the taste of dandelions to be overwhelming so I used 6 liter dandelions.

To refresh your memory:

When picking dandelions clean them at site. That saves you a lot of work afterwards. Only use the yellow petals and remove any green parts. The green parts may introduce bitterness into the wine.

1 liter dandelions slighly pressed in a measuring beaker weighs 75 grammes. I pick dandelions and freeze them in zip-lock bags, each filled with 150 gram dandelions. So each zip-lock bag represents 2 liter dandelions by volume.

So for this recipe you will need 3 bags of each 150 gram (2 liter flowers in volume).



On to the strawberries.
They are not really into season at this moment. And if available, they will be very expensive. So I use strawberry jam. Jars strawberry jam are cheap and easily available all through the year. I always use strawberry jam from our national-grocer branded Euroshopper.

And then we will need sugar to make wine.
Well dandelions do not supply sugar, but the jam does !!!

This wine will have about 11% alcohol. It will be a smooth drinking blush wine.

Now during fermentation and while racking some alcohol will be lost. That is why I aim my calculations at making a wine with about 12% alcohol. It will end then at about 11% alcohol.

For getting 1% alcohol you will need 18 gram sugar according to my research in the past years.

So for making 10 liter wine with 12% alcohol you will need:
10 liter x 12% x 18 gram = 2160 gram sugar.

The jars contain each 450 gram strawberry jam.

Now the manufacturer states that there will be 62 gram sugar in each 100 gram jam.
So each jar contains 4,5 x 62 gram = 280 gram sugar.

And we just calculated that we would need 2160 gram sugar.

Of course you can buy as many jars of strawberry jam as are needed to supply all the needed sugar. But then you would need to add 2160 gram / 280 gram per jar = about 8 jar strawberry jam.

I was afraid that the strawberries would then become too overwhelming. So I decided to have part of the sugar coming from the jam and use plain table sugar for the rest.

I decided to use 6 jars of jam.
These 6 jars provided for 6 x 280 gram sugar = 1680 gram sugar.

I needed a total of 2160 gram sugar so I needed to add 2160 - 1680 = 480 gram table sugar.

If you are not into the metric system you can use fermcalc to do the conversions for you:
click here for the Fermcalc homepage
Or you can adjust the sugar addition until your hydrometer gives a SG-reading of 1085

Next step is the acid part.
Well dandelions do not provide for any acid. The strawberry jam will just be a bit acidic. As I wanted this to be an easy drinking blush wine I wanted an acidity of 6. So after doing some measurements and calculations I needed to add another 44 gram acid.

Now we have the whole picture.

Day 1 saturday

I started with making a yeast starter from 1 liter apple juice, 120 gram sugar, 4 gram acid and a teaspoon nutrient. You can read my whole story on making a yeast starter by clicking here.

From the freezer I took 3 bags which each contained 150 gram dandelion petals. Like previously described this is about 6 liter dandelion petals.

In a sulphite solution I saniitised a nylon stocking. The dandelions were stuffed in one leg of the stocking which then was closed with a knot.

The 6 jars with strawberry jam were stuffed in the other leg of the stocking.

The stockings were of course put in the primary.

Sometime ago another well known grocery store over here called Aldi sold bottles of fresh pressed lemon juice. Just what I needed now. Dandelions enormously benefit from lemon flavor.

A bottle lemon juice contained 40 gram juice and that equals 4 gram acid.

Another story on this web-log describes how to calculate the amount of lemon juice to use to obtain a certain aciity, or the other way round: how much acid to use to replace a certain amount of lemon juice. You can read that story here.

I needed another 40 gram acid and I decided to use an acid blend. I mixed 13 gram citric acid, 13 gram malic acid and 13 gram tartaric acid.

At the same time I started boiling 7 liter water. To this I added 10 gram nutrient and the 40 gram acid blend.



When the water boiled I poured it over the nylon stockings in the primary.

When it had cooled down to about 35 degrees celsius I added a few teaspoon pectic enzymes and 1 gram sulphite. Remember that pectic enzymes will work better at higher temperatures.

Day 2 Sunday

The yeast starter was fermenting vigorously and was added to the must. I covered the primary with a cheesecloth that was fastened with a rubber band.

The forming CO2 tends to be kept inside the nylon stockings and therefore they will float like normally a pulp does in the primary. Therefore The stockings will have to be pushed down just like you would do with the cap at a normal fermentation 2 to 3 times a day.

One week later

Last year I wrote an entry on how you could easily build your own bucket sieve from a few buckets. Click here if you want to read that story.

The bucket sieve was most welcome now. The must was poured from the primary into the bucket sieve. The nylon stockings were slightly pressed above the bucket sieve. The nylon stocking containing the strawberry jam was almost empty. Both the pectic enzymes and the yeast did a good job by tearing the strawberries apart.

Next the must was transferred from the bucket sieve to the secondary and was happily bubling again after about an hour.

A few weeks later.

The wine finished fermenting and was racked from the lees to another carboy.

A few months later.

The wine had cleared spectaculary. Time to bottle.

Famous last words

This wine can be consumed young but will get better after a few months aging. If you start making it now while the dandelions are blossomming you will have a fabulous blush wine next summer or at least a great wine in autumn. Remember: dandelions can be stored in the freezer, so pick them now and then there is no rush in making this wine.

After the 10 liter experiment I made another 30 liter. Believe me when I say this will all be gone by the end of the summer !!!! Slightly cooled this wine is at his best on a summer evening pick-nic.



Recipe for 10 liter

- Yeast starter
- 450 gram dandelion petals
(3 zip-lock bags of each 150 gram, or 6 liter)
- 6 jar strawberryjam brand Euroshopper or similar
when using other brands look at the amount of sugar
on the packaging and use my calculations in the text above
as an example
- 40 cl lemon juice or 4 gram citric acid
- 40 gram acid blend consisting of equal parts citric,
malic and tartaric acid.
- 10 gram nutrient
- 2 to 3 teaspoon pectic enzymes

Links to related stories on this web-log

- Making a yeaststarter
- Replacing lemon juice with acid or the
other way round

- Make your own bucket sieve
- The 2008 dandelion wine
- The Fermcalc homepage

Luc Volders

Copyright 2009
No part of this publication and pictures may be reproduced
in any form (printed text, web-pages, weblogs or forums)
without written permission of the author.