Om het suikergehalte te bepalen in onze most of sap gebruiken we een hydrometer. We laten de hydrometer in de most drijven en lezen de schaal af. Aan de hand van een tabel of berekening weten we dan hoeveel suiker de most bevat. Aan de hand van dit gegeven kunnen we dan berekenen hoeveel suiker we moeten toevoegen om een bepaald alcohol percentage te bereiken.
Om de SG meter zo nauwkeurig mogelijk af te lezen moeten we een aantal regels in acht nemen.
1) De meter moet schoon zijn.
Dit spreekt voor zichzelf, net zoals de meetbuis waarin de meter geplaatst wordt schoon moet zijn. Aangekoekt vuil beinvloed de aflezing.
2) De meter moet vrij kunnen drijven.
In de eerste plaats moet de hydrometer vrij kunnen drijven in het sap. Als hij de wand van onze meetbuis raakt dan kan dat een afwijking geven.
3) Alleen in helder sap meten.
Verder moet het sap helder zijn. Zonder pulp. Daarvoor kun je het beste het sap door een koffiefilter zeven voordat je de meting gaat doen. Pulpdeeltjes zullen de meting namenlijk beinvloeden.
4) Geen opgelost CO2 in het sap
Voor het meten kun je het beste het sap goed schudden zodat er zo weinig mogelijk koolzuur in het sap opgelost is. Ook opgelost koolzuur (dat tijdens de gisting ontstaat) zal de meting beinvloeden.
5) Geen luchtbelletjes aan de meter
Luchtbelletjes die aan de meter kleven zullen het drijfvermogen beinvloeden en dus de meting onnauwkeurig maken. Met twee vingers de meter een flinke draai geven zal de meter doen ronddraaien en de luchtbellen afschudden.
6) Meet op de voorgeschreven temperatuur.
De SG meter is op een bepaalde temperatuur geijkt. Afwijken van de temperatuur zal de meting beinvloeden.
Als we deze regels in acht nemen dan zal de meting zo nauwkeurig mogelijk verlopen. Maar hoe nauwkeurig is de meter zelf eigenlijk ?
De SG meter bestaat uit een glazen buis waar een stuk papier is ingeschoven waar de schaalverdeling op staat. Dat papier kan natuurlijk iets verschuiven of net niet goed geplaatst zijn.
Is dat te controleren ???
Als we beschikken over gedestilleerd water dan kun je een goede test uitvoeren. Laat de meter in het gedestilleerde water drijven en kijk op de schaalverdeling. Als het water op de juiste temperatuur is (meestal 20 graden maar kijk in de handleiding van de meter voor de zekerheid) dan zal de schaal 0 aangeven.
Gebruiken we kraanwater dan zal de schaal iets hoger aangeven want daar zitten natuurlijk wat mineralen en kalk in opgelost.
Veel wordt de aandacht gevestigd op de juistheid van de temperatuur van het water. Alle wijnmaker boeken geven aan dat je most op de juiste temperatuur gemeten moet worden en als de temperatuur afwijkend is dat je een correctie moet toepassen. Maar hoe belangrijk is dat nu werkelijk.
Goed laat ik de literatuur er eens op naslaan.
Stel de meter is geijkt op 20 graden celsius.
Mocht de temperatuur waarop je meet afwijken dan geven de boeken aan dat je de volgende correctie moet toepassen:
Voor elke graad afwijking naar boven moet je 0.2 bijtellen
Voor elke graad naar beneden moet je 0.2 aftrekken.
Met andere woorden als onze most geen 20 graden celsius is maar 30 graden dan moet je:
30 graden - 20 graden = 10 graden x 0.2 = 2 punten corrigeren.
Als je most dus 30 graden celsius is en je een SG van 1050 afleest dan is het SG in werkelijkheid 1050 +2 =1052.
Hoe belangrijk is dat nu ???
Neem je tabel of berekenings methode bij de hand en laten we eens gaan kijken. Bij de methode die ik gebruik is de meting afhankelijk van de zuurgraad van de most. Stel nu dat de most een zuurgraad van 6 heeft. Bij een meting van 1050 is het gehalte aan suiker dan 110 gram per liter.
Maar na correctie heeft mijn most in werkelijkheid dus geen SG van 1050 maar 1052
Gebruikmakend van mijn formule kom ik dan op 115 gram suiker per liter.
Wat betekend dat nu voor mijn potentiele alcohol gehalte.
Bij een SG van 1050 zou ik 6.1% alcohol kunnen halen (110 gram / 18 gram)
Bij een SG van 1052 zou ik 6.4% alcohol kunnen halen.(115 gram / 18 gram)
Waarbij ik dus uitga dat 18 gram suiker nodig is voor 1% alcohol.
Met andere woorden 10 graden temperatuur verschil zorgt slechts voor .3% afwijking in het alcohol percentage.
Conclusie:
Uiteraard is meten een belangrijke stap bij het wijnmaken. Maar onze metingen zijn natuurlijk net zo nauwkeurig als onze apparatuur toestaat. En de temperatuur zal zeker effect uitoefenen op onze metingen. Maar als hobby wijnmaker zal ik mij er niet al te druk over te maken. Een wijn die ik op 11% alcohol uitreken zou dus in werkelijkheid 11.3% kunnen worden. Dus ???
Luc Volders
Copyright 2007 Geen deel van deze publicatie mag worden overgenomen in welke vorm dan ook (web-pagina's, forums of gedrukte tekst) zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de auteur.
To detremine the amount of sugar in our must we use the hydrometer. We'll let the meter float in the must and read the scale. Using calculations or by reading a table we will then know how much sugar our must contains. With these figures we can calculate how much sugar to add to reach a certain alcohol percentage.
Now to use the hydrometer as accurate as possible we need to follow a few simple rules.
1) The meter must be clean.
This speaks for itself, just like the test tube has to be clean. Dirt will make the readings more difficult.
2) The meter must be able to flow freely.
Indeed the meter must be able to float freely in the juice. If it sticks to the test tube the reading will be influenced.
3) Only measure clear juice.
The juice must be clear without floating parts or pulp. Best is to filter the must with a coffee filter before starting the measurements. Pulp parts will give an off-reading.
4) No CO2 dissolved in the must.
Before the measuring shake the juice well to release any dissolved CO2 (from the fermenting process). Dissolved CO2 will influence the reading.
5) No air bubbles attached to the meter.
Air bubbles that stick to the meter will give it a lift so the measurement will be inaccurate. Give the meter a spin to shake off the bubbles.
6) Measure at the prescripted temperature.
The SG meter is accurate at a certain temperature. Measuring at a different temperature will influence the measurement.
So if we obey these rules then the measurements will be as accurate as possible. But how accurate is the meter itself anyhow ??
The SG meter is a glass tube in which a piece of paper is attached on which the scale is printed. This paper might move a bit or might not be placed accurate in the tube. Can we check this ??
If you can get distilled water you are able to do a test. Float the meter in the distilled water and look at the scale. If the water is at the right temperature (usually 20 degrees celsius but look at the manual of the meter for certainty) the scale will point at 0.
If we use tap water the reading will be a bit higher due to the disolved minerals and chalk in the water.
A lot of attention is paid to the right temperature of the ater. Most winemaking books will state to measure at the right temperature and if not make a correction. But how important is this in reality.
O.k. lets look at the books. They all agree on the correction you should make. Now that is something !!! All the authors agree, or do they all use the same source and are they all wrong !!!???
They all state that for each grade celsius difference you should correct with 0.2 points oechsle.
So for each grade down you substract .2.
And for each grade more as 20 degrees you add .2 oechsle.
So this means that if our must is not 20 degrees celsius but 30 degrees you will have to correct:
30 degrees - 20 degrees = 10 degrees x .2 points oechsle.
This means that when you read an SG of 1050 at 30 degrees celsius the SG in reality is 1050 + 2 = 1052.
Now of how much importance is this really ???
Take your SG table or have your own method of calculation at hand and have a look. The calculations I use make the measurement dependable on the acidity of the must. Now suppose the must has an acidity of 6. My calculations tell me that at an SG of 1050 there will be 110 grams sugar per liter in the must.
But with the correction my must has not an SG of 1050 but is in reality 1052. Using my formula the amount of sugar will therefore be 115 grams per liter.
This will mean for my potential alcohol:
At an SG of 1050 I would get 6.1% alcohol (110 gram / 18 gram)
At an SG of 1052 I would get 6.4% alcohol (115 gram / 18 gram).
You can see that I suppose 18 grams sugar is needed to provide 1% alcohol in a liter.
So 10 degrees temperature difference gives a difference of .3% alcohol in the end. Big deal !!!!
Conclusion:
Measuring is of course an important step in winemaking. But our measurements are as accurate as the instruments will allow. And although temperature will have effect on the measurements, as a hobby winemaker I do not have to worry to much about it. A wine which I will calculate for 11% alcohol could in reality be 11.3%. So what ???
Luc Volders
Copyright 2007
No part of this text or pictures may be used in other publications (including web-pages and printed text) without written permission from the author.