Dit is het eerste deel in een serie van 8 delen over het meten van alcohol.
In deze aflevering ga ik onderzoeken of het mogelijk is het alcohol percentage dat in wijn wijn zal ontstaan te voorspellen met behulp van de hydrometer.
Zoals je weet heb je een bepaalde hoeveelheid suiker in je sap nodig om een bepaald alcohol percentage te bereiken.
Ik volg altijd een vaste methode.
- Ik meet het SG van het sap
- Kijk dan in mijn SG tabel hoeveel suiker er in het sap zou moeten zitten. Je kunt die tabel overigens downloaden door hier met je muis te klikken.
- Ik ga er van uit dat 18 gram suiker 1% alcohol maakt. Hoe ik ooit tot dit getal ben gekomen kun je teruglezen door hier te klikken.
- Ik reken uit hoeveel suiker ik nodig heb om bijvoorbeeld 11% alcohol te maken.
- De rekensom: benodigde suiker - aanwezige suiker geeft dan aan hoeveel suiker ik zelf moet toevoegen aan mijn most.
In mijn verhaal over het maken van wijn van 'Frisse Fruitsap' van de Aldi toonde ik aan dat deze methode feilloos werkt. Dat verhaal kun je hier teruglezen.
Met deze wijn gaan we komende weken een aantal experimenten doen om te kijken in hoeverre hetgeen wij van te voren berekend hebben te achterhalen is met verschillende methoden van alcohol meting.
Ik kan me voorstellen dat er lezers van dit web-log zijn die deze metingen zelf willen uitvoeren. Je kunt deze metingen zelf doen met elke willekeurige wijn. Het enige dat je daarvoor moet doen is het begin-sg en het eind sg vastleggen met behulp van je hydrometer. Als je een refractometer bezit, doe dan de metingen met de hydrometer EN de refractometer.
De theorie.
Doe een meting van het SG als je je wijn maakt. Dat noemen we het begin SG. Neem ook een meting als je wijn is uitgegist. Dat noemen we het eind-SG.
Zoek nu op je hydrometer bij beide getallen het corresponderende alcohol percentage op, en trek die getallen van elkaar af. Je weet dan hoeveel procent alcohol er in je wijn aanwezig is.
De praktijk
Toen ik mijn wijn maakte heb ik, vlak voordat ik de gist toevoegde, een SG meting gedaan met mijn hydrometer en mijn reftactometer. Dat is het begin SG.
Het begin-SG stond op 1085 precies waar ik het had gepland. Zowel de hydrometer als de refractometer gaven beiden exact hetzelfde begin-SG aan.
Aangezien een refractometer het SG niet kan meten als er alcohol in de most aanwezig is kun je een refractometer niet zo maar gebruiken om het eind-SG te achterhalen.
Daarom heb ik het eind-SG gemeten met mijn hydrometer.
Nu gaan we eens kijken wat de schaal van de hydrometer aangeeft.
Je kunt op de afbeelding klikken om hem te vergroten en de details beter te zien.
Als ik de lijn van het begin SG doortrek naar de alcohol schaal dan laat de hydrometer zien dat bij een dergelijk SG het alcohol percentage op 13.5% zou kunnen uitkomen.
Bij het eind SG van 990 geeft de meter aan dat de wijn droog is. Volkomen droog. Geen restsuikers meer aanwezig.
Er staat onder het SG van 30 geen alcohol percentage meer aangegeven. Maar als we de schaal in onze gedachten van 5 naar beneden doortrekken dan zou er bij een SG van 1000 (en lager) een alcohol percentage van 0% komen te staan.
We kunnen dus van de geschatte 13.5% alcohol aan het begin de 0% van het einde aftrekken en hebben dus een wijn van 13.5%
Wat gebeurt er als je eind SG boven de 0 uitkomt.
Als je een eind-SG hebt dat hoger als 0 is dan is je wijn (door welke omstandigheid dan ook) niet volledig uitgegist. Er zijn dan nog restsuikers aanwezig.
Daarom geeft de schaal van de hydrometer (althans deze hydrometer) dan ook aan dat de wijn sweet (zoet) of medium is.
Stel je begin SG is 1085 en je eind SG is 1040.
Bij 1085 is het potentiele alcohol percentage 13.5. Als we de denkbeeldige lijn bij 1040 doortrekken dan vinden we 6.5%.
We zouden dan een wijn hebben met 13.5% - 6.5% = 7% alcohol
En aangezien het eind-SG ver boven de 1000 staat zou dat dus een erg zoete wijn zijn.
De kans op hergisting (in de fles) is dan niet denkbeeldig.
Uitzondering.
Er is een uitzondering op het bovenstaande.
Stel je begint je most met een begin-SG van 1100. Na een tijd stopt de actieve gisting en het eind-SG is 1030.
Kijken we op de alcohol schaal dan geeft de hydrometer aan dat bij een begin SG van 1100 het potentiele alcohol percentage 16% is.
Het eind SG is 1030 en daar vinden we een alcohol percentage van 5% bij.
Maar de wijn is uitgegist !!
Dus we hebben een alcohol percentage van 16% -5% = 11% in de wijn. En omdat het eind-SG hoger als 1000 is houden we dus een zoete wijn over.
Dit kan de bedoeling zijn. Je kunt een zware zoete wijn willen maken (vlierbessenwijn bijvoorbeeld). Maar houdt er rekening mee dat in zo een geval de wijn altijd opnieuw kan gaan gisten doordat er veel restsuikers zijn, tenzij je maatregelen neemt om de wijn te stabiliseren.
Betrouwbaarheid van deze methode.
De betrouwbaarheid van deze methode hangt helemaal af van de nauwkeurigheid van je hydrometer.
Mijn hydrometer heeft een schaal die totaal onbetrouwbaar is. Bij een SG van 1085 krijg je echt geen 13.5% alcohol !!!
Dat mijn hydrometer op dit gebied onbetrouwbaar is heb ik in een ander verhaal op dit web-log aantegoond. Dat verhaal kun je teruglezen door hier te klikken.
Test dus de schalen van je hydrometer voordat je deze methode gebruikt om het alcohol percentage in je wijn te achterhalen.
Verwijzingen in dit verhaal.
- Luc's eigen SG tabel
- Hoeveel suiker zei U ????
- Wijn van 'Frisse fruitsap'
- Vertrouw je je hydrometer
Luc Volders
Copyright 2013
Geen deel van deze publicatie mag worden overgenomen
in welke vorm dan ook (web-pagina's, forums of gedrukte tekst)
zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de
auteur.
This is the first part in a series of 7 about measuring alcohol.
This part examins wether it is possible to predict the alcohol percentage that will be made by using only the hydrometer.
As you know there has to be a certain amount of sugar in the juice to get to a particular alcohol percentage.
I mostly use the following method:
- I measure the SG of the juice
- Next I compare the found SG in my SG-table to see how much sugar is already in the juice. You can download my SG-table by clicking here.
- I presume that 18 gram sugar produces 1% alcohol. I once did a story that describes how I found that figure. This story is not yet translated so I can give you only the link to the Dutch version.
- Next I calculate how much sugar is needed for making a certain alcohol percentage.
- The sum: needed sugar - present sugar indicates how much sugar needs to be added to the must.
This method has never failed me and was again proven right when I made my wine from Aldi's 'Frisse Fruitsap'. You can re-read that story here.
This particular wine is used in this and the upcoming stories for doing some tests. These tests will show if the calculations we did upfront can be tested by various methods of alcohol measuring.
I can imagine that there are readers who want to conduct the measurements themselves at home. And the discussed wine can not be made by everyone simply due to the fact that the juice is maybe not available in your country.
But hey, this is about alcohol testing in ANY wine. Not just my 'Frisse fruitdrank' wine. So go ahead and try what you are going to read here. You can apply it to any wine as long as you jot down the Begin SG and the End SG of your wine. And if you do have a hydrometer AND a refractometer measure the SG with both.
The theory
First take an SG measurement just before you pitch the yeast. This is the Initial SG. When the wine has finished you will take another SG measurement and that is the Final SG.
Now take a look at your hydrometer and search for the corresponding alcohol percentage at that particular SG. Subtract these from eachother and you will know how many percent of alcohol is present in your wine.
In real life
When I made my wine I indeed took a SG measurement just before I pitched the yeast. I did this measurement both with my hydrometer and with my refractometer. This is the Initial-SG.
The Initial SG was at 1085 exactly what I had planned and calculated. The hydrometer as well as the refractometer both give the same initial SG.
As a refractometer can not measure SG when there is alcohol present you can not use a refractometer to measure the final-SG. That is why I measured the final-SG with my hydrometer.
Now lets see what the hydrometer scale tells us.
You may click with your mouse on the picture to enlarge it and so have a better look at the details.
If I draw an imaginary line from the Initial SG to the alcohol scale. My hydrometer shows that at an initial SG of 1085 the potential alcohol to be produced would be 13.5%.
At the final SG which reads 990 the line crosses where the hydrometer indicates a dry wine. Absolutely dry. No residual sugar present.
As you can see the scales do not present an alcohol percentage below an SG of 1030. If we, however, draw the alcohol scale down from 5 downwoards the indication would be that at an SG of 1000 the alcohol percentage would be 0%.
This is off course the fact when we start making a wine.
So what you need to do is subtract the indicated alcohol percentage at the final-SG (being 0) from the indicated alcohol percentage at the initial SG (being 13.5).
In this particular case you would subtract 0% from 13.5% gaining 13.5% alcohol.
What happens if the measured final-SG is above 1000.
If your final SG measures above 1000 your wine is not fermented totally dry. There is an amount of residual sugar present.
This is why my hydrometer scale (remember that your hydrometer might have other indications) indicates a sweet or medium wine.
Just as an example imagine the initial-SG is 1085 and the final-SG is 1040.
At 1085 the potential alcohol percentage indicated by my hydrometer is 13.5. If you draw the imaginary line at 1040 you will find an alcohol percentage of 6.5%
So we would end up with a wine with 13.5% - 6.5% = 7% alcohol.
As this final-SG is far above the 1000 line this would be a very sweet wine.
There would be a very big chance for re-fermentation. And when that happens if the wine is bottled disaster lurks around the corner.
Exceptions
There is an exception on the above described.
Suppose you start your must with an initial SG of 1100. After a while fermentation stops and the final SG would be 1030.
If we now examine the alcohol scale the hydrometer indicates that at an initial SG of 1100 the potential alcohol will be 16%.
The final SG is 1030 and that indicates an alcohol percentage of 5%.
The wine has however finished fermenting.
So we have an alcohol percentage of 16% - 5% = 11% in this wine. And because the final SGT is well above 1000 it will be a sweet wine.
Now this may just be as you intended. It is possible that you wanted to make a heavy sweet wine (think elderberry). However keep in mind that in such a case the wine may start to referment because there is a lot of residual sugar, unless you take measures to stabilise your wine.
Reliability of this method.
The reliability of this method totally depends on how accurate your hydrometer scale is.
My hydrometer has a scale that is totally out of pace. At an Sg of 1085 it indicates an alcohol percentage of 13.5%. This is totally unreliable.
The fact that my hydrometer is unreliable at this point I proved in another story on this web-log. You can re-read that story by clicking here.
So test the scales of your hydrometer before you use this method to get an indication of the alcohol level in your wine.
Links in this story:
- Luc's own SG table
- How much sugar did you say ????
- Wine from Aldi's 'Frisse Fruitsap'
- Do you trust your hydrometer
Luc Volders
Copyright 2013
No part of this publication and pictures may be reproduced
in any form (printed text, web-pages, weblogs or forums)
without written permission of the author.